គម្រោងអភិវឌ្ឍន៏ ស្រូវ សត្វត្រយ៉ង៖ ការប្រើប្រាស់ខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ដែលមាននិរន្តភាព ដើម្បីគាំទ្រ ការអភិរក្សការពារសត្វព្រៃ ព្រៃឈើ និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ
ភ្នំពេញ៖ គម្រោង អភិវឌ្ឍន៏,ស្រូវ,សត្វត្រយ៉ងបាន បង្ហាញនូវ គោលបំណង ក្នុងការជំរុញ និងគាំទ្រសហគមន៍មូលដ្ឋាន ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវកម្រិតជីវភាព តាមការ ចង់បានរបស់ពួកគេ ជាមួយនឹងការសម្រេច បានគោល ដៅអភិរក្សក្នុងពេលតែមួយ គឺមានសារៈសំខាន់ ក្នុងការសម្រេចបានជោគជ័យ ក្នុងការងារអភិរក្ស ហើយវាក៏ជាបញ្ហាមួយលំបាក នៅក្នុងការងារអភិរក្សអន្តរជាតិ ក្នុងការរួមបញ្ចូលគោល បំណង ទាំងពីរនេះ។ នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់ របស់អង្គការសមាគមន៍ អភិរក្សសត្វព្រៃ កាលពីរសៀលថ្ងៃ៩មិថុនា ឆ្នាំ២០២០។
លោកកែន សេរីរដ្ឋា នាយកអង្គការសមាគមន៍ អភិរក្សសត្វព្រៃ បានបញ្ជាក់ថា៖ អង្គការសន្សំម្លប់ព្រៃធ្វើការជាមួយកសិករក្នុងការគាំទ្រផ្នែកផលិតកម្ម ការផ្តល់ចំណេះដឹងទាក់ទងទៅនឹងសកម្មភាពមិត្តភាព សង្គ្រោះសត្វព្រៃ ការកសាងសមត្ថ ភាពក្រុម បណ្តាញទីផ្សារ ថ្នាក់ភូមិ ផ្សព្វផ្សាយពីសកម្មភាព និងអត្ថប្រយោជន៍របស់គម្រោង ធានាថាកសិករដែលជាសមាជិករបស់គម្រោងយល់អំពីលក្ខន្តិកៈ នៃការ ចូលរួមក្នុងគម្រោង និងការជូនដំណឹងអំពីដំណើរការតាមដាន ការអនុវត្តលក្ខន្តិកៈ។
លោកបានបន្ដទៀតថា កម្មវិធីស្រូវសត្វត្រយ៉ង កំពុងរីកលូតលាស់យ៉ាងឆាប់រហ័ស ចាប់ផ្តើមពី ២ភូមិ រហូតដល់ សព្វ ថ្ងៃកំពុងតែអនុវត្តន៍ក្នុង១១ ភូមិ នៅក្នុងតំបន់ការពារទេសភាពភាគខាងជើងប្រទេស កម្ពុជា (តំបន់ការពារ គូលែនព្រហ្មទេពឆែប និងព្រៃព្រះរការ) ៥ ភូមិជាប់ជាមួយព្រំ ប្រទល់ តំបន់ការពារសៀម ប៉ាងភាគខាងលិច ៣ភូមិនៅក្នុងតំបន់ការពារកែវ សីមា និង៣ភូមិនៅក្នុងតំបន់ការពារ ព្រៃឡង់ស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តស្ទឹងត្រែង។
នៅក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តព្រះវិហារ ចំនួនកសិកករដែលចូលរួមជាមួយ គម្រោងមាន ការកើនឡើងពី ៣៥គ្រួសារ រហូតដល់ ៧៥០គ្រួសារបើតាមការរំពឹងទុក នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២០។ ការពង្រីកគម្រោងនេះត្រូវបានគាំទ្រដោយគម្រោងព្រៃឡង់បៃតង (USAID Greening Prey Lang) និងដៃគូរសហការជាមួយក្រសួងបរិស្ថាន មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ អង្គការសមាគមន៍ អភិរក្សសត្វព្រៃ អង្គការសន្សំម្លប់ព្រៃ និងសហគមន៍មូលដ្ឋានដែល ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ការពារ។ លោក កែន សេរីរដ្ឋា បានបន្ថែមថា បរិមាណផលិត ផល ស្រូវ សត្វត្រយ៉ងដែលបានទិញ ពីកសិករ នៅក្នុងមូលដ្ឋានបានកើនឡើងពី៣៩តោន រហូត ដល់ ១,២០០តោន នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ជាមួយ នឹងការរំពឹងទុកសម្រាប់ឆ្នាំ២០២០ គឺ២,០០០តោន ប្រសិនបើមាន ភ្លៀង គ្រប់គ្រាន់។ ចំពោះ ផលិតផលស្រូវត្រយ៉ងទទួល បាន វិញ្ញាបន បត្របញ្ជាក់ជាផលិតផលសរីរាង្គ និងមិត្តភាព សង្គ្រោះសត្វព្រៃ ហើយសព្វថ្ងៃត្រូវ បាននាំចេញទៅកាន់ប្រទេសសិង្ហបុរី ហុងកុង អាល្លឺម៉ង់ កាណាដា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រមទាំងនាំចេញទៅប្រទេស អង់គ្លេស និងអូស្ត្រាលីនៅ ក្នុងឆ្នាំ ២០២១។
ចំពោះយន្តការនៃការតាមដានការអនុវត្តលក្ខន្តិកៈវិញ គឺកម្មវិធីស្រូវ សត្វត្រយ៉ងត្រូវ បានរៀបចំ ឡើងដើម្បីផ្តល់នូវការលើកទឹកចិត្ត ដល់កសិករ ដើម្បីកាត់បន្ថយការបរបាញ់ និងការទន្ទ្រានដីព្រៃ។ បញ្ហាសំខាន់មួយគឺការកំណត់អំពីដីដែលកសិករអាច ប្រើប្រាស់ ហើយនឹងកន្លែងដែលជាព្រំប្រទល់ព្រៃឈើ ក្នុងនោះ នៅក្នុងភូមិគោលដៅរបស់គម្រោង នីមួយៗ ជំហ៊ានគន្លឹះដំបូងគឺការសហការជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងកសិករដើម្បី រៀប ចំផែនការប្រើប្រាស់ដីដែលមានការចូលរួមអស់រយៈពេលពី ២ ទៅ ៣ ឆ្នាំ។ ផែនការ ប្រើ ប្រាស់ដី បង្កើតតំបន់គ្រប់គ្រងព្រៃឈើ បញ្ជាក់ពីការប្រើប្រាស់ដីបច្ចុប្បន្ន និងប្រភពធន ធានធម្មជាតិ។ ផែនការប្រើប្រាស់ដីត្រូវបានយល់ព្រម ដោយអាជ្ញាធររាជរដ្ឋាភិបាល ដែល ពាក់ព័ន្ធ និងគ្រប់គ្រងដោយគណៈកម្មកាភូមិដែលបានបោះឆ្នោត ជ្រើសរើស។ ផែនការនេះបានកំណត់តំបន់ដែលអាចត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់កសិកម្ម លំនៅឋាន និង រួមបញ្ចូល តំបន់ ដែលសហគមន៍ មូលដ្ឋានអាចពង្រីកបានដោយបច្ចុប្បន្នជាដីព្រៃ។
ការអនុវត្តលក្ខន្តិកៈត្រូវបានវាយតម្លៃតាមរយៈការ រួម បញ្ជូលនៃប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យតាមដានជាប្រចាំ ឆ្នាំមួយដែលបានចងក្រងពត៌មានដែល ប្រមូល បានដោយអាជ្ញាធរនៅក្នុងតំបន់ការពារ អង្គការWCS ការតាមដានវាលស្រែ របស់ កសិករតាមរយៈរូបភាពផ្កាយរណប ព័ត៌មានប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យផ្ទៃក្នុង ផលិតកម្មដំណាំ ស្រូវ ពីអង្គការសន្សំម្លប់ព្រៃ និងប្រអប់តម្លាភាពនៅក្នុងភូមិ។ ដូច្នេះហើយការអនុវត្តលក្ខន្តិ កៈត្រូវបានត្រួតពិនិត្យតាមដានបានយ៉ាងជាប់លាប់នៅកម្រិតគ្រួសារ ហើយធានាបានថា គម្រោងស្រូវសត្វត្រយ៉ងទទួលបាននូវពត៌មានដែលត្រូវការដើម្បីគាំទ្រការធ្វើការម្រេច ចិត្តប្រកបដោយតម្លាភាព និងស្មើគ្នា។
លោកបន្ដថា៖ កសិកម្មតាមបែបសរីរាង្គគឺជាជម្រើសមួយ ដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ពីផលិតកម្មកសិកម្មទៅ លើបរិស្ថាន និងនាំមកនូវតម្លៃបន្ថែមលើផលិតផលកសិកម្មដែលសហគមន៍មូលដ្ឋាន ផលិត បានក៏ប៉ុន្តៃកសិកម្មសរីរាង្គនៅក្នុងតំបន់ការពារទាំងនេះ ភាគច្រើនគឺពឹងផ្អែកទៅលើធម្មជាតិហើយ សព្វថ្ងៃប្រព័ន្ធផលិតកម្មកសិកម្មរបស់ប្រជាសហគមន៍ មូលដ្ឋាន កំពុងតែ មាន ភាពងាយរងគ្រោះខ្លាំង ពីបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ។ នៅក្នុងរយៈពេល ៣ឆ្នាំចុង ក្រោយនេះ ផលិតកម្មស្រូវរបស់ក្រុមកសិករគោលដៅរបស់គម្រោងបានជួបប្រទះនូវកូន រដូវប្រាំងរយៈពេលវែង ក្នុងអំឡុងពេលស្រូវលូតលាស់ និងទឹកភ្លៀងមិនគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់ ផលិតកម្មដំណាំស្រូវអាយុកាលវែង នៅពេលស្រូវចេញផ្ការួច ដែលធ្វើឱ្យទិន្នផល ស្រូវបានធ្លាក់ចុះ។ ទន្ទឹមនេះ សង្កេតឃើញថា ចំនួនអ្នកចំណាកស្រុកមកពីតំបន់ផ្សេងៗ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មកកាន់តំបន់ការពារមានការកើនឡើងឆាប់រហ័សដែលធ្វើឱ្យតម្រូវការ ដីកសិកម្ម និងលំនៅដ្ឋានក៏មានការកើន ឡើងគួរអោយព្រួយបារម្ភ ចំពោះការងារអភិរក្ស ធនធានធម្មជាតិ ការពារជម្រក និងប្រភេទសត្វជិតផិតពូជ តាមរយៈការកាប់ទន្ទ្រានដី ព្រៃទ្រង់ទ្រាយធំ ការនាំមកបច្ចេកទេសកសិកម្មទំនើបដែលផ្តោតលើដំណាំតែ មួយមុខលើ ផ្ទៃដីដាំដុះធំ និងការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមី។ ជាមួយគ្នានេះ កង្វះខាតនៃដំណើរ ការអនុ ម័ត ការប្រើប្រាស់ដី ការរក្សាឯកសារកម្មសិទ្ធដីនៅក្នុងតំបន់ការពារ និងការអនុវត្តច្បាប់ តំបន់ការពារនៅមានកម្រិត បានធ្វើឱ្យមានសម្ពាធទៅលើធនធានដីកាន់តែអាក្រក់ទៅ។
ដំណើរការបែងចែកតំបន់ការពារ និងការជំរុញភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ និងអាជ្ញាធរដែនដី វាហាក់ដូចជាឱកាសដ៏ល្អមួយក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ និងជាលទ្ធផលអាច អនុញ្ញាត ឱ្យគម្រោង ស្រូវសត្វត្រយ៉ងធ្វើការជាមួយកសិករជាច្រើនផ្សេងទៀត ដើម្បីនាំ យក មកនូវផលប្រយោជន៍សហគមន៍ មូលដ្ឋាន និងសត្វព្រៃដែលគម្រោងអាចសម្រេច បានក្នុងទំហំទ្រង់ទ្រាយធំ។
លោក កែន សេរីរដ្ឋា នាយកអង្គការសមាគមន៍ អភិរក្សសត្វព្រៃ. បានបញ្ជាក់ថា ដើម្បី ការបន្ថយនូវឧបសគ្គទាំងនេះ និងសម្រេចបាននូវការគ្រប់គ្រងធនធាន ធម្ម ជាតិ ប្រកបដោយនិរន្តភាព និងការអភិរក្សសត្វព្រៃ អង្គការសមាគមន៍អភិរក្សសត្វព្រៃ (WCS) និងអង្គការសន្សំម្លប់ព្រៃ (SMP) បានធ្វើការយ៉ាងជិតស្និតជាមួយគម្រោងព្រៃ ឡង់ បៃតង (GPL) និងមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ ដើម្បីពង្រីកគម្រោងស្រូវសត្វត្រយ៉ង ដោយ ផ្តោតសំខាន់ទៅលើការកសាងសមត្ថភាពសហគមន៍មូលដ្ឋានដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹង បម្រែ បម្រួល អាកាសធាតុ ការធ្វើទំនើបកម្ម និងពិពិធកម្ម ផលិតកម្មកសិកម្ម ដើម្បីនាំមកនូវ តម្លៃ បន្ថែមលើផលិតផលកសិកម្មដែលស្ថិតនៅក្រោមស្តង់ដារសរីរាង្គ និងការបង្កើននូវ ផលិត ភាពដី ព្រមទាំងការធ្វើពង្រាងពីការបែងចែកតំបន់នៅក្នុងតំបន់ការពារ៕
