បុណ្យសែនព្រះខែ ប្រពៃណីចិន វៀតណាម នៅយប់ពេញបូណ៌មី ថ្ងៃទី២៤កញ្ញា, យប់នេះមានភ្លៀងធ្លាក់ មិនអាចមើលឃើញព្រះខែ
ភ្នំពេញ៖ ប្រជាជនមានខ្សែស្រឡាយ ឬនិងជាជនជាតិចិន និងវៀតណាម នៅគ្រប់ទីកន្លែងពេលដល់ថ្ងៃទី១៥ ខែទី៨របស់ចិន ត្រូវនឹងខែកញ្ញា ឬខែតុលានៃប្រតិទិនសូរិយាគតិ ដោយឆ្នាំ២០១៨នេះត្រូវនឹងនៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ថ្ងៃពេញបូណ៌មី គេនឹងរៀបចំពិធីសែននំព្រះខែ តាមផ្ទះសម្បែងរៀងៗខ្លួន។ តើនៅក្នុងពិធីនេះ គេរៀបចំសែនព្រេនអ្វីខ្លះ? ដល់នរណា? ដើម្បីអ្វី?។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណា នាយប់ថ្ងៃទី២៤កញ្ញានេះនៅរាជធានីភ្នំពេញ ផ្ទៃមេញអួរអាប់ មានភ្លៀងធ្លាក់ បានធ្វើឲ្យបិទបាំងពន្លឺ មិនអាចឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកូនចៅចិន វៀតណាម មិនអាចមើលឃើញពន្លឺព្រះចន្ទ នារាត្រីថ្ងៃសែនព្រះខែនេះទេ។
ក្នុងពិធីបុណ្យប្រពៃណីចិន-វៀតណាមសែនព្រះខែ ឬពិធីបុណ្យគោម គេធ្វើនំប្រពៃណី គឺនំលោកខែជាច្រើនប្រភេទ សែនប្រេនដល់ទេវតា ពិសេសព្រះនាងឆាងអ៊ី ដើម្បីសុំសេចក្តីសុខសប្បាយក្នុងក្រុមគ្រួសារ។ ក្មេងៗ ឬអ្នកខ្លះ កាន់គោម ដុតគោម ឬបង្ហោះគោម ដើម្បីអបអរសាទរនៃរដូវប្រមូលទិន្នផលកសិកម្មផងដែរ។ រីឯអ្នកខ្លះទៀត ហូបនំលោកខែ ជាមួយទឹកតែ ចេញទៅមើលព្រះច័ន្ទដ៏ស្រទន់រះពេញវង់។ តើពិធីបុណ្យសែនព្រះខែ មានប្រវត្តិមកពីណា?
តាមឯកសារ ពិធីបុណ្យនេះ មានតាំងជាយូរយាណាស់មកហើយ គឺក្នុងរជ្ជកាលព្រះចៅអធិរាជ យ៉ាវ ដែលកាលនោះមានព្រះអាទិត្យរះចំនួន ១០ ធ្វើឲ្យផែនដីឆេះ ខណៈនេះដែរព្រះអង្គក៏បានផ្សព្វផ្សាយរកអ្នកជំនាញបាញ់ធ្នូ។ បន្ទាប់មកក៏មានបុរសម្នាក់ ឈ្មោះ ហូវយី ទៅបាញ់ព្រះអាទិត្យអស់៩ រួចព្រះអង្គក៏ប្រទានថ្នាំជីវិតអមតៈដល់អ្នកក្លាហាន ប៉ុន្តែទាល់តែមនុស្សកាន់សីលទើបអាចលេបបាន។ នាងឆាងអ៊ី ជាអ្នកតម្បាញ ដោយខឹងនឹងប្តី ហូវយី ទៅកាន់សីលយូរ ក៏ប្រទះឃើញថ្នាំនោះ ថាលេបសម្លាប់ខ្លួន។ តែបែបជាលេបរួចហើយ ស្រាប់តែនាងអណ្តែតឡើងលើអាកាសដល់ព្រះច័ន្ទនិងរស់នៅទីនោះជារៀងរហូត។
ដូច្នេះទើបគេគិតថា សម្រស់ព្រះច័ន្ទស្អាត ដែលជាសម្រស់របស់ព្រះនាងឆាងអ៊ី បានក្លាយជាទេវតារស់នៅជាមួយសត្វទន្សាយជាច្រើនក្បាល។ តាំងពីពេលនោះមកមនុស្ស មួយចំនួនតែងឃើញ រូបស្ត្រីម្នាក់អង្គុយត្បាញ និងខ្លះទៀតឃើញរូបសត្វទន្សាយក៏មាន។ តាមតំណាលតៗគ្នានេះហើយ ទើបជារៀងរាល់ថ្ងៃបុណ្យនំលោកខែ ដែលឃើញព្រះច័ន្ទពេញវង់ល្អនោះ គេតែងតែយកនំ និងម្ហូបខ្លះមានបង្អែម ដើម្បីថ្វាយព្រះនាងឆាងអ៊ី។
បុណ្យសែននំព្រះខែ ជាពិធីបុណ្យធំចិន ទីពីរ៖
ពិធីបុណ្យពាក់កណ្តាលសរទរដូវ ឬបុណ្យសែននំព្រះខែជាពិធីបុណ្យប្រពៃណីចិននឹងឈាន ចូលមកដល់នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨នេះ។ នៅប្រទេសចិន ព្រឹត្តិការណ៍ នេះគឺជា ពិធីបុណ្យធំទីពីរ ដែលមានថ្ងៃឈប់សម្រាក។
យោងតាមឯកសារចិនបានឲ្យដឹងថាបុណ្យពាក់កណ្តាលសរទរដូវឈានចូលមកដល់តាមប្រតិទិនចន្ទគតិចិន គឺចំថ្ងៃទីដប់ប្រាំក្នុងខែទីប្រាំបី ដែលជាពិធីបុណ្យធំលំដាប់ទីពីរ បន្ទាប់ពីបុណ្យរដូវផ្ការីក ឬ បុណ្យចូលឆ្នាំចិន។ ឈ្មោះបុណ្យមួយនេះ គឺយកលំនាំចេញពីការរៀបចំពិធីបុណ្យ ដែលបានប្រារព្ធធ្វើនៅពាក់កណ្តាលសរទរដូវ ដែលសព្វថ្ងៃប្រែក្លាយឈ្មោះជា “បុណ្យ សែននំព្រះខែ” វិញ។ បុណ្យពាក់កណ្តាលសរទរដូវ គឺជាទំនៀមទម្លាប់ ដែលថ្វាយតង្វាយការគោរពបូជាដល់ព្រះច័ន្ទ។ ប្រជាជនចិនសម័យបុរាណបានសង្កេតនូវចលនាព្រះច័ន្ទដែលមានទំនាក់ទំនងទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូររដូវកាល និងការប្រមូលផលិតផលកសិកម្ម។ ហេតុដូច្នេះដើម្បីសម្តែងនូវការដឹងគុណចំពោះព្រះចន្ទ្រ និងអបអរពិធីរដូវប្រមូលភោគផលកសិកម្ម ប្រជាជនចិនបានរៀបចំសែនតង្វាយភោគផលកសិកម្មដល់ព្រះច័ន្ទនៅកំឡុងថ្ងៃនៃសរទរដូវ។
ទំនៀមទម្លាប់នេះបានកើតមានចាប់តាំងពីរជ្ជកាលរាជវង្សចូវ មុនគ្រិស្តសករាជ ឆ្នាំ១០៤៦-១២៥០ ហើយពិធីបុណ្យនេះ ប្រារព្ធធ្វើតែក្នុងសាច់ញាតិរាជវង្សប៉ុណ្ណោះដែលសម័យនោះមិនមានប្រវត្តិកំណត់ត្រារក្សា ស្តីពីការរៀបចំពិធីបុណ្យនេះឲ្យបានច្បាស់លាស់ឡើយ។ ក្រោយមកក្នុងរជ្ជកាលរាជវង្សសួយក្នុងគ្រិស្តសករាជឆ្នាំ៥៨១-៦១៨ និងរជ្ជកាលរាជវង្សថាំង គ.សឆ្នាំ ៦១៨-៩០៧ ដែលមានភាពរុងរឿង ក្នុងសង្គមសេដ្ឋកិច្ចវប្បធម៌ និងមាន ជីវភាពធូរធារ បានប្រណិប័តន៍ នូវទំនៀមទម្លាប់ពិធីថ្លែងអំណរគុណដល់ព្រះច័ន្ទ បានឈានជ្រៀតចូលមកក្នុងមជ្ឈដ្ឋានប្រជាជនទូទៅ និងក្រុមរាជវង្សបានបន្ស៊ីបញ្ចូលគ្នា។ ពិធីរៀបចំពាក់កណ្តាលសរទរដូវ របស់ប្រជាជន គឺមានសេរីភាពច្រើនជាងពិធីរៀបចំដោយក្រុមរាជវង្ស ដោយមិនបានប្រកាន់យកថ្ងៃជាក់លាក់សម្រាប់ប្រារព្ធពិធីបុណ្យសរទរដូវឡើយ។ ហេតុដូច្នេះ ទើបមានការកំណត់យកថ្ងៃទីដប់ប្រាំ ខែទីប្រាំបី តាមប្រតិទិនចន្ទគតិចិន គឺជាថ្ងៃមានខែពេញវង់យកមកធ្វើជាថ្ងៃសែនតង្វាយដល់ព្រះចន្ទ្រ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ គឺបានកើតឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាលរាជវង្សថាំង។ នាសម័យនោះផងដែរ នៅក្នុងសម័យរាជវង្សសុងខាងជើង គ.សឆ្នាំ៩៦០-១១២៧ បុណ្យពាក់កណ្តាលសរទរដូវ បានក្លាយជាពិធីបុណ្យប្រពៃណីយ៉ាងទូលំទូលាយ រួចជាស្រេចទៅហើយ។
តាមទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីចិន នៅថ្ងៃបុណ្យនេះក្រុមសមាជិកគ្រួសារជួបជុំគ្នាដោយរៀបចំតង្វាយសែនព្រះចន្ទ្រ ដោយកោតសរសើររស្មីព្រះច័ន្ទពេញវង់ ដោយពន្លឺត្រចះត្រចង់ បរិភោគនំព្រះខែ និងបួងសួងសុំសេចក្តីសុខសប្បាយដល់ញាតិមិត្តភក្តិដែលរស់នៅជិតឆ្ងាយឲ្យមានសេចក្តីសុខសប្បាយ អាយុយឺនយូរ និងប្រកបដោយសេចក្តីសុខចម្រើន។ ក្រៅពីនោះមានទំនៀមទម្លាប់ខ្លះបានរៀបចំអុជចង្កៀងគោម និង រាំរបាំនាគ របាំតោ (លោតម៉ុងសាយ) យោងតាមភូមិភាគខ្លះ។ ទំនៀមទម្លាប់នេះ គឺអាស្រ័យលើការប្រកាន់យកតាមការប្រតិបត្តិជាប្រពៃណីក្នុងបណ្តាជនជាតិភាគតិចនីមួយៗ ដូចជាសម្រាប់ប្រពៃណីជនជាតិម៉ុងហ្គោល បានរៀបចំ “ពិធី ដេញចាប់ព្រះចន្ទ្រ” និង “ពិធីលួចបន្លែផ្លែឈើ” ក្នុងទំនៀមទម្លាប់ជនជាតិតុងជាដើម។
នំសែនព្រះខែ គឺជាអាហារពិសេសសម្រាប់ឱកាសបុណ្យពាក់កណ្តាលសរទរដូវ។ នៅថ្ងៃបុណ្យមនុស្សបានរៀបតង្វាយនំសែនព្រះខែ និងមានពិធីបរិភោគនំព្រះខែ។ នំសែនព្រះខែមានរសជាតិ និងទម្រង់ផ្សេងៗគ្នាតាមចំណូលចិត្តក្នុងភូមិភាគ។ ជាទូទៅនំព្រះខែមានរាងមូល ដែលជា និមិត្តរូបនៃការជួបជុំសមាជិកក្រុមគ្រួសារ ហេតុនេះការអង្គុយជួបជុំគ្នាបរិភោគនំព្រះខែក្រោមពន្លឺព្រះច័ន្ទពេញវង់ គឺបានធ្វើ ឲ្យនឹករលឹកដល់ញាតិមិត្តដែលស្ថិតនៅទីឆ្ងាយ។ សព្វថ្ងៃ មនុស្សម្នាបានយកនំសែនព្រះខែធ្វើអំណោយ ដល់ញាតិមិត្ត និង បានបង្ហាញការបួងសួងឲ្យមានសេចក្តីសុខសប្បាយ។
ពិធីបុណ្យសែនព្រះខែ ឬពិធីសែននំព្រះខែ កំពុងមានប្រជាប្រិយភាពក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ មិនថាជាជនជាតិចិន ឬខ្មែរនោះទេ។ មុនថ្ងៃសែនមកដល់តាមដងវិថីតូចធំក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ក្រុមអាជីវករ និងហាងនំតូចធំបានរៀបចំស្តង់ ដាក់លក់នំជាច្រើនប្រភេទយ៉ាង ត្រៀបត្រា។ ពិធីបុណ្យជនជាតិចិននេះមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្ដែតប្រទីប សំពះព្រះខែ និងអកអំបុកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងដែរ។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រជាជនចិនតែងនាំគ្នាប្រារព្ធពិធីបុណ្យនេះឡើងចំថ្ងៃដែល ព្រះចន្ទពេញបូណ៌មី ។
នេះគ្រាន់ជារឿងដំណាលមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងពិធីបុណ្យនេះប៉ុណ្ណោះ។ តែអ្វីដែលសំខាន់ទៅលើអ្នកទៅវិញទេថា ចង់ប្រារព្ធពិធីនេះឬយ៉ាងណា ព្រោះនៅថ្ងៃសែននោះអ្នកអាចបួងសួងសុំសេចក្ដីសុខដល់ខ្លួនឯងនឹង ក្រុមគ្រួសារបាន។ ហើយនៅឆ្នាំនេះ តើអ្នកនឹងប្រារព្ធពិធីនេះដែរឬទេ?
បុណ្យសែនព្រះខែ មានន័យដូចម្តេចសម្រាប់ជនជាតិចិន៖ បុណ្យសែនព្រះខែជាពិធីបុណ្យមួយ នៅពាក់កណ្តាលសរទរដូវ (Mid-Autumn Festival) (中秋節), ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាបុណ្យសែនព្រះខែ ឬ ចុងឈីវជៀ។ វាជាពិធីបុណ្យ សម្រាប់អបអររដូវប្រមូលផលពេញនិយមមួយ ដែលត្រូវបានប្រារព្ធឡើងដោយជនជាតិ ចិន តៃវ៉ាន់ និងប្រជាជនវៀតណាម។ ក្នុងរយៈពេលជាង 3000 ឆ្នាំមុន ព្រះច័ន្ទ ត្រូវបានចាត់ទុកជាទី សក្ការៈនៃរាជវង្ស ថាង ។ ពិធីបុណ្យនេះ ត្រូវបានឱ្យឈ្មោះថា ចុងឈីវជៀ(中秋節)(មានន័យថា “ពិធីបុណ្យពាក់កណ្តាលសរទរដូវ”) នៅក្នុងរាជកាលនៃរាជវង្ស ចូវ.[1]នៅម៉ាលេស៊ី សឹង្ហបុរី និង ហ្វីលីពីន គេហៅវាថា ពិធីបុណ្យគោម ឬ ពិធីបុណ្យសែននំព្រះខែ ។ ពិធីនេះគេប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី ១៥ ក្នុងខែទី ៨របស់ចិន ហើយត្រូវនឹងខែ កញ្ញា ឬ តុលានៃប្រក្រតិទិនសូរិយាគតិ ។ វាក៏ជាថ្ងៃដែលត្រូវនឹងពាក់កណ្តាលសរទរដូវនៃប្រក្រតិទិនសូរិយាគតិ ហើយនៅពេលនោះព្រះច័ន្ទក៏ពេញបូណ៌មីដែរ ។ ម្ហូបប្រពៃណីនៃពិធីនេះគឺ នំលោកខែ ។ បុណ្យសែនព្រះខែជាពិធីបុណ្យសំខាន់មួយក្នុងប្រក្រតិទិនរបស់ចិន។ តាមប្រពៃណី ញាតិមិត្តនិង មិត្តភ័ក្តិមកជួមជុំគ្នានៅថ្ងៃនេះ ដើម្បីមើលព្រះខែពេញបូណ៌មី និង ញុំានំលោកខែ ។ ក្នុងពិធីបុណ្យនេះ ក៏មានទំនៀមទម្លាប់ខ្លះៗដែរ ដូចជា៖ កាន់គោម ដុតគោម និងបង្ហោះគោម អុជធុបដើម្បីគោរពដល់ទេវតា ពិសេស ឆាងអឺ៕
