សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម រំលឹកខួបទី៤២ឆ្នាំ នៃការតស៊ូរបស់យុទ្ធជន យុទ្ធនារីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម
ភ្នំពេញ៖ អង្គការ សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ប្រារព្ធធ្វើកម្មវិធីរំលឹកខួបទី៤២ឆ្នាំ នៃការតស៊ូរបស់យុទ្ធជន យុទ្ធនារីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ១៦ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៧៦-១៦ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨។ កម្មវិធីនេះ ធ្វើនៅទីស្នាក់ការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍
ស្ថិតនៅសង្កាត់ គោកឃ្លាង ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ។
យោងតាមកម្មវិធី កិច្ចពិភាក្សា ស្តីពី ការរំលឹកខួបទី៤២ ឆ្នាំ ទិវាតស៊ូរបស់យុទ្ធជន-យុទ្ធនារីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នាព្រឹកថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ នឹងចាប់ផ្តើម ដោយមានថ្លែងការណ៍របស់តំណាងអង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម មុននឹងពិធីសូត្រធម៌ ដារបង្សុកូល ឧទ្ទិសកុសលប្រគេន និងជូនដួងវិញ្ញាណក្ខន្ធព្រះវីរសមណៈ វីរបុរស និងវីរនារីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលបានពលីកាយ ថ្វាយជីវិតចំពោះជាតិ មាតុភូមិ នាព្រឹត្តិការណ៍ ថ្ងៃ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៦។
លោកថាច់ សេដ្ឋា ប្រធានសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានថ្លែងថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានកន្លងផុតទៅជាង៤០ឆ្នាំ ដោយមានមតិខ្លះលើកឡើងថា ដោយចាញ់ឧបាយកល់របស់វៀតណាម ដែលរៀបចំផែនការដើម្បីដាក់អន្ទាក់ និងមតិមួយផ្សេងទៀត បានអះអាងថា គឺជាការឈឺចាប់របស់ខ្មែរក្រោម ដែលទាមទារនូវសិទ្ធិសេរីភាព ។ លោក បានបន្ថែមថា ព្រឹត្តិការណ៍ ថ្ងៃ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៦ ជាប្រវត្តិសាស្រ្តមួយដ៏ជូរចត់ និងឈឺចាប់បំផុត របស់ប្រជាជាតិខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្រ្តបន្ត
នៃអាជ្ញាយុកាលនៃទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ព្រោះការដែលបារាំងផ្ទេរទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ទៅឲ្យអាណានិគមវៀតណាម ដោយខុសច្បាប់ យើងមិនបានបោះបង់ចោល នៃការតស៊ូ និងបោះបង់ទឹកកម្ពុជាចោលនោះទេ គឺយើងនៅបន្តការតស៊ូជារៀងដរាប ដូចដែលនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៦។ ដូច្នេះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ នៅទូទាំងកម្ពុជាក្រោម មានការឈឺចាប់ ដោយសារការធ្វើបាប ធ្វើទុកបុកម្នេញពីអាជ្ញាធរវៀតណាម ក៏នាំគ្នាងើបឡើងដើម្បីទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងការរៀនសូត្រ អក្សរសាស្រ្តរបស់ខ្លួន ដូចជា ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ជាដើម។ ប៉ុន្តែការបង្រ្កាបពីអាជ្ញាធរវៀតណាម បានចាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ យកទៅធ្វើទារុណកម្មយ៉ាងព្រៃផ្សៃ និងឃោរឃៅបំផុត ។ លោកបានបន្ថែមថា “មានអ្នកខ្លះបានមានការបារម្ភថា ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមឲ្យតែបាត់បង់ ក្នុងអំឡុង១០០ឆ្នាំ មិនអាចទាមទារមកវិញបានទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ ពីអាជ្ញាយុកាល ទឹកដី ប្រទេសជាតិ មិនខុសពីច្បាប់ភូមិបាលនោះទេ
ដរាបណាយើងបោះបង់ចោល យើងមិនទាមទារ ទើបវាផុតអាជ្ញាយុកាល ប៉ុន្តែបើយើងទាមទារមានពាក្យប្តឹងរហូតនោះ អាជ្ញាយុកាលមិនផុតទេ ហើយបើយើងមិនទាមទារបោះបង់ចោលចាប់តាំងឆ្នាំ១៩៤៩មក អាហ្នឹងវាស្ងាត់ហើយ ប៉ុន្តែចាប់ពីតាំងពេលនោះមក មានការលើកឡើង ពីការទាមទារទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមអត់ឈប់ទេ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៦៨ និង៦៩
មានការបង្កើតចលនារណសិរ្ស ដើម្បីតវ៉ាទាមទាររំដោះទឹកខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមកវិញ និងជាក់ស្តែងឆ្នាំ១៩៧៦ ប្រជាជនខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ងើបឡើងទាមទារ ដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួន ដោយបង្ហាញពីអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួន ជាខ្មែរ នៅលើទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម”។
សូមរម្លឹកថា ព្រឹត្តិការណ៍ ថ្ងៃ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៦ ជាថ្ងៃដែលខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានក្រោកឡើងតស៊ូ ទាមទាររដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បញ្ឈប់ការរំលោភបំពានខ្មែរក្រោម និងទាមទារ បំបែកខ្លួនចេញពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដោយមិនព្រមឲ្យទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង ដោយអាណានិគមវៀតណាមឡើយ។ ប៉ុន្តែការតស៊ូនោះ ត្រូវបរាជ័យ ហើយខ្មែរកម្ពុជាក្រោមជាច្រើននាក់ ត្រូវបានវៀតណាម ធ្វើទុក្ខទារុណកម្ម ដូចជា យកស្នូកកំភ្លើងសំពងក្បាល ចាប់ច្រមុជទឹក ច្រកទឹកត្រី ចង់ស្លាបសេក វាយនឹងដំបង ទាត់ធាក់យ៉ាងដំណំ ជាពិសេសព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ដែលចូលរួមតស៊ូជាមួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ត្រូវបានវៀតណាម ធ្វើបាប យ៉ាងអមនុស្សធម៌ ដូចជា យកខោលីអូដាក់លើព្រះកេះ បាញ់នោមដាក់មាត់ ជេរម្តាយ ហៅព្រះសង្ឃ អាមឹង ចាប់បង្ខំព្រះសង្ឃផ្សឹកទាំងបង្ខំ និងចាប់ព្រះសង្ឃឆាន់សាច់ឆ្កែ ជាដើម ។ល។
ព្រឹត្តិការណ៍កាលណោះ មានខ្មែរកម្ពុជាក្រោម រួមទាំងព្រះសង្ឃជាច្រើនអង្គ ត្រូវវៀតណាម ចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ និងរងរបួស ជាពិសេសមានអ្នកខ្លះ ត្រូវសម្លាប់ និងបាត់បង់ខ្លួន។
ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ត្រូវបានបារាំង កាត់ឲ្យវៀតណាមគ្រប់គ្រង នៅថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩។ ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម មានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកម្ពុជាក្រោម រស់នៅប្រហែលជាង ១៤លាននាក់ និងមានផ្ទៃក្រឡាទំហំ ៩៨.៩៦៥ គឺឡូម៉ែត្រក្រឡា មាន ២១ ខេត្ត រួមមាន៖ ១-ព្រះត្រពាំង (ត្រាវិញ-វិញប៊ិញ) ២-ឃ្លាំង (សុកត្រាំង-បាកលៀវ) ៣-មាត់ជ្រូក (អានយ៉ាង-ចូវដុក-ឡុងស្វៀង) ៤-ក្រមួនស (ជឿងធៀន- រ៉ាចយ៉ា-កឹងថឺ-បាស្វៀង-អាងស្វៀង) ៥-ពលលាវ (បាស្វៀង-អាងស្វៀង) ៦-ទឹកខ្មៅ (អាងស្វៀង-កាម៉ៅ-បាកលៀវ) ៧-ពាម (កៀងយ៉ាង-ហាតៀង-រ៉ាចយ៉ា) ៨-ព្រែកឫស្សី (ផុងយិញ) ៩-លង់ហោរ (វិញឡុង-ត្រាវិញ-សាដែក) ១០-បារ៉ាជ្ញ (ឡុងស្វៀង) ១១-រោងដំរី (តីនិញ) ១២-ព្រៃនគរ (សៃហ្គន-ហូជីមិញ-យ៉ាឌិញ-ចឺឡឺន) ១៣-ទួលតាមោក (ប៊ិញយឿង-ប៊ិញឡុង) ១៤-ផ្សារដែក (កៀន
ផុង) ១៥-ចង្វាត្រពាំង (ភឿកថាញ់-ផឿកឡុង) ១៦-មេស (ឌិញទឿង) ១៧-កោះគង (ឌិញទឿង-ឡុងអាន) ១៨-ព្រះសួគ៌ា (ផឿកទ្វី-ប៊ិញ
ទ្វី) ១៩-កំពង់ឫស្សី (កៀនហ្វា) ២០-ឈ្មោះថ្មី (ឡុងអាន) និង២១-អូរកាប់ (វុងតៅ)៕